De jeugdzorg in Nederland, en met name Jeugdbescherming Gelderland, ligt steeds meer onder vuur vanwege haar aanpak bij gezinsproblemen. Vooral vaders lijken disproportioneel te lijden onder de stemmingsmakerij die voortkomt uit situaties die bewust uit hun context worden gehaald en door een schrikbarend gebrek aan gedegen feitenonderzoek. Een ander zorgwekkend aspect is hoe gecertificeerde instellingen de weg plaveien voor moeders die zich schuldig maken aan ouderverstoting, zonder dat hiertegen wordt opgetreden. Dit creëert een onevenwichtig systeem waarin vaders worden buitengesloten en moeders ongestoord hun gang kunnen gaan.
Uit de context geplaatste situaties: Vaders worden als ‘onveilig’ weggezet
In de dynamiek tussen gescheiden ouders komen vaders vaak al op achterstand binnen het jeugdzorgsysteem. Het stereotype beeld dat moeders de natuurlijke verzorgers zijn, plaatst vaders in een zwakkere positie. Wanneer Jeugdbescherming Gelderland situaties uit hun context haalt, worden vaders vaak afgeschilderd als ‘onveilig’ of ‘agressief’, op basis van emotionele reacties die voortkomen uit de stress van complexe scheidingen of juridische procedures. Dit soort stemmingsmakerij voedt het beeld dat vaders niet geschikt zouden zijn om een centrale rol in de opvoeding te spelen.
Wat vaak gebeurt, is dat gedragingen of uitspraken van vaders uitvergroot worden om hun ongeschiktheid als ouder te ‘bewijzen’. Zo kan een boze reactie tijdens een verhitte zitting als gewelddadig worden bestempeld, terwijl het eigenlijk om een begrijpelijke uiting van frustratie gaat. De emotionele omstandigheden en context waarin deze reacties plaatsvinden, worden genegeerd, waardoor vaders ten onrechte als ongeschikte of gevaarlijke ouders worden weggezet.
Gebrekkig feitenonderzoek en het pad naar ouderverstoting
Naast het bewust uit de context halen van situaties, is een ander groot probleem het gebrek aan gedegen feitenonderzoek door Jeugdbescherming Gelderland. Beslissingen worden enkel gebaseerd op aannames of subjectieve rapportages, zonder dat deze claims grondig worden geverifieerd. Dit speelt moeders die zich schuldig maken aan ouderverstoting in de kaart. Ouderverstoting is een situatie waarin een kind door toedoen van de ene ouder (in dit geval vaak de moeder) wordt vervreemd van de andere ouder (de vader). Dit wordt meestal bereikt door het systematisch ondermijnen van de relatie tussen het kind en de vader, bijvoorbeeld door negatieve opmerkingen over de vader of door contact te beperken.
In veel gevallen geven vaders aan dat hun zorgen over ouderverstoting niet serieus worden genomen. In plaats van onderzoek te doen naar de beweegredenen van de moeder om het kind bij de vader weg te houden, lijken gecertificeerde instellingen zoals Jeugdbescherming Gelderland de weg te plaveien voor dit gedrag. Er wordt namelijk geen grondig onderzoek gedaan naar de dynamiek binnen het gezin, en signalen van ouderverstoting worden genegeerd of niet als serieus probleem erkend.
Gecertificeerde instellingen als bondgenoten van ouderverstoters
Het zorgwekkende is dat gecertificeerde instellingen zoals Jeugdbescherming Gelderland, die geacht worden neutrale en onpartijdige beslissingen te nemen in het belang van het kind, soms onbewust de handelingen van ouderverstoters ondersteunen. Wanneer een moeder de vader consequent uitsluit of het contact bemoeilijkt, zouden instanties moeten ingrijpen en proberen om het kind een gezonde band met beide ouders te laten behouden. In de praktijk gebeurt echter vaak het tegenovergestelde. Doordat er onvoldoende onderzoek wordt gedaan naar het gedrag van de moeder en haar beweegredenen, wordt haar gedrag gelegitimeerd.
Vaders klagen vaak dat Jeugdbescherming Gelderland de wensen van de moeder volgt, zonder hun kant van het verhaal serieus te nemen. Dit versterkt de positie van moeders die zich schuldig maken aan ouderverstoting, omdat ze merken dat er geen gevolgen aan hun gedrag verbonden zijn. Ze kunnen ongestoord hun gang gaan, wetende dat de instanties vaak in hun voordeel oordelen en geen actie ondernemen om de band tussen vader en kind te herstellen. In plaats van het belang van het kind voorop te stellen – namelijk een gezonde relatie met beide ouders – legitimeert het systeem de eenzijdige invloed van de moeder.
De psychologische impact op vaders en kinderen
De gevolgen van deze praktijken zijn zowel voor vaders als kinderen desastreus. Voor vaders leidt het verlies van contact met hun kinderen niet alleen tot een gevoel van machteloosheid, maar ook tot diepgaande psychologische problemen, zoals depressie en sociale isolatie. Ze voelen zich buitengesloten uit het leven van hun kinderen en hebben vaak het idee dat ze geen eerlijke kans krijgen om hun ouderrol te vervullen.
Voor kinderen is de impact minstens zo groot. Het verlies van contact met hun vader kan leiden tot gevoelens van verlating, schuld en verwarring. Bovendien kan het negatieve beeld dat moeders in het geval van ouderverstoting creëren, zorgen voor vervreemding en een verstoorde emotionele ontwikkeling. Kinderen worden vaak gevangen in een loyaliteitsconflict en kunnen opgroeien met een vertekend beeld van hun vader, wat tot blijvende emotionele schade kan leiden.
De noodzaak van hervorming: Bescherming tegen ouderverstoting
Er moet een dringende hervorming komen binnen Jeugdbescherming Gelderland en andere jeugdzorginstanties om de schadelijke effecten van ouderverstoting te voorkomen. In plaats van het klakkeloos overnemen van eenzijdige verhalen en het plaveien van de weg voor ouders die de relatie tussen vader en kind saboteren, moeten gecertificeerde instellingen hun verantwoordelijkheid nemen door grondig onderzoek te doen naar beide ouders. Het belang van het kind, dat in de meeste gevallen gebaat is bij een gezonde relatie met beide ouders, moet altijd centraal staan.
Conclusie
De stemmingsmakerij bij Jeugdbescherming Gelderland, waarbij situaties uit hun context worden gehaald en onvoldoende feitenonderzoek wordt gedaan, heeft ernstige gevolgen voor vaders. Nog zorgwekkender is dat gecertificeerde instellingen door hun passieve houding de weg plaveien voor moeders die zich schuldig maken aan ouderverstoting en feitelijk dus mede schuldig zijn. Deze praktijken ondermijnen niet alleen de rechten van vaders, maar ook het welzijn van kinderen, die hierdoor onterecht worden vervreemd van hun vaders. Het is hoog tijd dat dit onrecht wordt erkend en dat er maatregelen worden genomen om een eerlijk en gebalanceerd jeugdzorgsysteem te creëren, waarin beide ouders gelijk worden behandeld en ouderverstoting actief wordt tegengegaan.