Ouderverstoting: hoe gaat de coercive ouder te werk?

OuderverstotingOudervervreemding
Leestijd: 6 minuten

Op dit moment is het bijna 6 jaar geleden dat mijn toenmalige echtgenote hoorde zeggen: “ik ga zorgen dat jij de kinderen nooit meer te zien krijgt”. Ze was kwaad omdat ik niet langer met haar onder één dak wilde wonen. Ik was haar gepest, haar labiliteit en haar gemanipuleer zat. Ik was altijd bezig met het op eieren lopen vanwege haar waardoor ik mijzelf totaal uit het oog verloor.

Sindsdien heb ik dertien maal mijn opwachting gemaakt bij rechters hopende dat ze uiteindelijk wel de rode draad zouden zien. Zeker nu moeder in april 2023 zo ver was gegaan om de kinderen te ontvoeren uit de speeltuin naast mijn huis, om ze vervolgens thuis op te sluiten en elk contact met de buitenwereld (lees: school, vriendjes, etc) te ontnemen.

Niets was minder waar in dit vader onvriendelijke land. Perplex en ontdaan werd ik, met medewerking van haar advocaat, als vader afgeschreven. Er tegenin gaan was nutteloos. De Raad voor de kinderbescherming en daarmee ook de rechters, die de vooringenomen niet onderbouwde stellingen van de Raad klakkeloos overnemen, gunden de kinderen ‘rust’ en dachten het ‘uit de strijd te halen’ door vader het gezag af te nemen en ze eenzijdig aan zijn moeder toe te vertrouwen. Ook zij konden moeder’s intenties niet doorzien, ook al vertelde ik dat zij gezworen had onze kinderen zijn vader af te nemen en al haar gedragingen in de afgelopen 6 jaar boekdelen spraken. Net zo min als dat rechters niets wilden weten over persoonlijkheidsstoornissen (cluster-b), waar moeder rijkelijk mee bedeeld is.

Als je kinderen fysiek van je wordt vervreemd, wordt het structureel gemanipuleerd. Dat gemanipuleer gebeurde ook met de jeugdprofessionals. Een verstotende (coercive) ouder gebruikt de eenzijdig afhankelijke positie van het kind om het voor zichzelf te winnen -machtsmisbruik- door het mentaal en fysiek te manipuleren of te verwennen. Het krijgt vervolgens uitspraken en stellingen in de mond gelegd om het tegen de andere ouder op te zetten.

Die ervaring delen veel ouders. Zij bemerken dat de verstoter vooraf aan dit proces al vroeg begonnen was met dossier-opbouw, om een (vals) negatief beeld van de andere ouder te kunnen schetsen zodra het erop aan komt. In veel gevallen saboteert deze ouder ook de communicatie tussen ouders of stopt deze in zijn geheel, waardoor informatie over het kind vertroebelt, wat misverstanden en frustratie bij de verstoten ouder tot gevolg heeft. Doordat de verstoten ouder bij aangewezen instanties (veilig thuis, jeugdzorg, etc) klaagt, wordt hij/zij gezien als degene die de andere ouder zwart maakt. Zo ontstaat de verwarrende situatie met de patstelling wat ‘waar is en wat niet’.

De verstotende (coercive) ouder zal vervolgens proberen om financieel voordeel te halen uit de scheiding, o.a. door domicilie voor het kind te verkrijgen, verhoging van de alimentatie en kinderbijdrage. Dit gebeurt in combinatie met het onmogelijk maken van contact tussen ouders. De welwillende ouder wordt met handen en voeten gebonden omdat het kind als ‘pressie’-middel wordt ingezet. 

Machtsmisbruik is eigen aan toxische mensen. je ziet het terug bij grensoverschrijdend gedrag, oudervervreemding en ouderverstoting. Dat jeugdbeschermers en rechtspraak door de verstotende ouder op het verkeerde been zijn gezet. Het kind geeft immers ‘zelf’ aan dat het niets met de verstoten ouder te maken wil hebben. Dit heeft als consequentie dat de rechtspraak hier per definitie contra-productief werkt omdat zij de tactiek van de verstotende (coercive) ouder vaak niet doorziet. De verstotende ouder zal alles in het werk stellen om contactherstel te voorkomen. Het inzetten van mediation door jeugdzorg of rechtspraak is geen optie als er van gelijkwaardig ouderschap geen sprake is. Voor de verstotende (coercive) ouder is er maar één optie: geen contact met de andere ouder. Eén van de meest voorkomende redenen waarom zo’n 16.000 kinderen per jaar het contact met één van hun ouders verliezen.

De verstotende (coercive) ouder plaatst berichten over zijn/haar kind op social media (‘het gaat zó goed’, of: ‘kind is zó gelukkig nu het zijn vader niet meer hoeft te zien’, om de andere ouder zoveel mogelijk te kwetsen. De verstoten ouder moet machteloos toezien hoe hij/zij om privacy redenen beperkt wordt in het uiten van gevoelens over het verlies van zijn/haar kind(eren). De verstotende ouder zal alles doen om berichten op social media die de verstoten ouder plaatst, als wapen gebruiken om deze te laten zwijgen met het argument dat het “kind dat niet wil”. Of gebruiken de privacy wetgeving om foto’s met herinneringen aan vroeger te doen verwijderen. Sluw en manipulatief in de rechtszaal, waarbij verzonnen feiten legitiem zijn om je erin te luizen. Een verstotende (coercive) ouder doet alles met voorbedachte rade.

Ook op financieel gebied zal de verstotende ouder alles proberen om het de andere ouder moeilijk te maken. Verhalen over fraude en bedrog over kind-rekening of het beheer van bankrekeningen zorgen voor kopzorgen bij de verlaten ouder. Het komt zelfs voor dat de verstotende (coercive) ouder de identiteit, bankrekening of gegevens van het kind gebruiken om de andere ouder èn de belastingdienst op te lichten. Ook worden valse berichten over stalken gebruikt om het kind bij de andere ouder weg te houden. De rechtspraak trapt er gemakkelijk in, ten gunste en ter vermaak van de verstotende (coercive) ouder.

Wanneer uiteindelijk ook de verplichte maandelijkse ‘updates’ over het kind uitblijven zal de toxische ouder helemaal stilvallen. Die waren toch al nutteloos, verzonnen en alleen geschreven om te kwetsen. De ouder heeft zijn/haar doel bereikt: totale vervreemding (dus: verwijdering) van het kind met de andere ouder. 

Het kind zelf is volledig verstoken van de eigen identiteit èn eigen roots. Het heeft grote moeite om zelfstandig te kunnen denken, want alle ‘rust’ ontbeert. De vertwijfeling die in het begin voor onrust zorgde, is omgeslagen naar onbesproken angst en leegte. Het kind is alle vertrouwen kwijt door de ervaring dat het leven instabiel is. Op later leeftijd worden (liefdes-)relaties vervangbaar. De constante onrust door woede en frustratie gevoed, wordt op de verstoten ouder geprojecteerd. De focus van de wrok en frustratie ligt, vaak voor lange tijd en diepliggend, op de schouders van de verloren ouder Pas na (soms vele) jaren, als het kind bij de verstotende (coercive) ouder weg is en zelfstandig leeft, woont en werkt, kan het zelfstandig denkvermogen zich herstellen en de dingen in een ander perspectief zien. Ook hier zal een verstotende (coercive) ouder proberen een stokje voor te steken.

In lang niet alle gevallen komt contactherstel vroeg of laat alsnog tot stand. Vaak doordat het kind pas op later leeftijd het dwangmatig manipulatieve gedrag van de verstotende ouder doorziet. In sommige gevallen komt dat inzicht te laat, wanneer de ‘verloren’ ouder al is overleden, waardoor de diepe wonden voor het kind nooit kunnen helen. De verstotende (coercive) ouder zal het kind altijd voorhouden dat het sterk genoeg is om ook hier overheen te komen, desnoods met therapie. Elk gevoel voor empathie is immers afwezig.

Het komt ook voor dat een verstoten ouder het kind uit zelfbescherming afstoot. De onuitgesproken angst van kinderen die werden weggerukt uit de vertrouwde ouderlijke hechting zal zijn sporen nalaten in het verdere leven en zich herhalen wanneer we dit niet met z’n allen een halt toeroepen.

Nawoord. Ouders die het contact met hun kind verloren door toedoen van het handelen van de andere ouder zijn altijd slachtoffer van een beschadigd individu. Deze wil koste wat kost verhaal halen via het kind om de andere ouder te kwetsen en te wreken. Al of niet voor de verloren relatie. Vaak gebeurt dit met valse redenen die de onredelijkheid ervan moeten verdoezelen. De gevolgen zijn voor het kind. Het is daarom vreselijk dat de jeugdzorg en rechtspraak blind zijn voor de rechten van kinderen. Het recht op beide ouders indien deze in staat zijn om een liefdevolle gezonde opvoeding te kunnen bieden.