Ouderverstotingssyndroom (OVS) is een ernstig fenomeen dat vaak gepaard gaat met complexe psychologische dynamieken en kan leiden tot langdurige schade aan zowel het kind als de verstoten ouder. Recente studies hebben een verband aangetoond tussen ouderverstoting en bepaalde persoonlijkheidsstoornissen, met name die behorend tot cluster-B, zoals borderline, narcisme en antisociale persoonlijkheidsstoornissen.
Cluster-B persoonlijkheidsstoornissen, waaronder borderline, narcisme en antisociale persoonlijkheidsstoornissen, zijn gekenmerkt door diepgewortelde patronen van gedrag, emoties en denken die leiden tot problematische interpersoonlijke relaties. Deze stoornissen kunnen een significante invloed hebben op de manier waarop een ouder zijn of haar kind opvoedt en hoe zij zich gedragen binnen de ouder-kindrelatie.
1. Gebrek aan Empathie en Emotionele Onvolwassenheid
Een van de belangrijkste kenmerken van cluster-B persoonlijkheidsstoornissen is een gebrek aan empathie en een verstoord gevoel van eigenwaarde. Ouders met deze stoornissen kunnen moeite hebben met het begrijpen van de emotionele behoeften van hun kinderen en kunnen zich vooral richten op hun eigen behoeften en verlangens. Dit gebrek aan empathie kan leiden tot een gebrek aan emotionele ondersteuning en verbondenheid binnen de ouder-kindrelatie, wat op zijn beurt de kans vergroot dat het kind wordt blootgesteld aan ouderverstoting.
2. Manipulatief Gedrag en Controle
Een ander kenmerk van cluster-B persoonlijkheidsstoornissen is een neiging tot manipulatief gedrag en controle. Ouders met deze stoornissen kunnen proberen om hun kinderen te manipuleren om aan hun behoeften te voldoen of om hun eigen gebreken te verbergen. Dit kan zich manifesteren in het proces van ouderverstoting, waarbij de ouder het kind beïnvloedt om de andere ouder af te wijzen door leugens te verspreiden, negatieve opmerkingen te maken of beloningen te bieden voor het afwijzen van de verstoten ouder.
3. Instabiele Relaties en Emotionele Turbulentie
Ouders met cluster-B persoonlijkheidsstoornissen vertonen vaak instabiele en tumultueuze relaties, zowel binnen romantische relaties als binnen familierelaties. Deze instabiliteit kan ook van invloed zijn op de ouder-kindrelatie, waarbij het kind wordt blootgesteld aan inconsistent gedrag, emotionele uitbarstingen en onvoorspelbaarheid. Deze omgeving kan het risico op ouderverstoting vergroten, aangezien het kind mogelijk geen stabiele en veilige hechting kan ontwikkelen met beide ouders doordat de verstotende ouder wegens cluster-B persoonlijkheidsstoornissen niet beschikbaar is en de verstoten ouder buitenspel wordt gezet middels leugens.
Wetenschappelijk Onderzoek naar de Relatie
Verscheidene studies hebben de relatie tussen cluster-B persoonlijkheidsstoornissen en ouderverstoting onderzocht, en hoewel het onderzoeksveld nog in ontwikkeling is, zijn er significante bevindingen die wijzen op een verband tussen deze factoren.
Een studie gepubliceerd in het “Journal of Family Psychology” in 2019 onderzocht bijvoorbeeld de relatie tussen narcistische kenmerken bij ouders en de mate van ouderverstoting bij hun kinderen. De resultaten toonden aan dat ouders met hogere niveaus van narcistische kenmerken meer geneigd waren tot ouderverstoting, waarbij ze het kind manipuleerden om de andere ouder af te wijzen.
Conclusie
Het verband tussen cluster-B persoonlijkheidsstoornissen en ouderverstoting is een complex en multidimensionaal fenomeen dat feitelijk is aangetoond en verder onderzoek vereist. Het begrijpen van deze relatie kan bijdragen aan effectievere interventies en behandelingen voor gezinnen die te maken hebben met ouderverstoting, waarbij de nadruk ligt op het bieden van gepaste ondersteuning en begeleiding voor zowel het kind als de verstoten ouder, evenals op de noodzaak van behandeling en therapie voor ouder met cluster-B persoonlijkheidsstoornissen dan wel het stigmatiserende patroon te doorbreken dat de moeder altijd het beste voor heeft met kinderen en wordt gezien als de primaire en belangrijkste opvoeder door te durven kiezen voor de gezonde ouder en daar de kinderen onder te brengen ook al betreft het de vader.