“Hoop doet leven”. Uitspraken van medewerkers van Veilig Thuis duiden op onmacht. Raadsmedewerkers hopen: ”als je kind volwassen wordt zoekt hij je vanzelf weer op”. Jeugdzorg en rechtspraak zitten met de handen in het haar.
Uitspraken van professionals geven aan dat men geen idee heeft wat te doen bij ouderverstoting. Maar hoe ontstaat zo’n situatie en wat is de rol van beide ouders waardoor de jeugdzorg niets kàn of durft te ondernemen. En wat betekent het voor een kind?
Ouderverstoting doet denken aan het vals maken van een hond en deze tegen het andere baasje opzetten. Deze vorm van rancune treft menig kind en moet één van de ouders, grootouders, familie en vrienden missen. Soms voor lange tijd, soms voor het leven, met een scala aan psychische problemen op later leeftijd.
Door het ontbreken van een mandaat om deze kinderen te bevrijden uit deze beklemmende situatie verliezen ruim 16000 kinderen per jaar alle contact met één van hun ouders. In zo’n situatie is machtsmisbruik een feit – de destructieve ouder heeft immers vrij spel om het kind te indoctrineren met leugens en verzinsels over de verstoten ouder- , wat ervoor zorgt dat het kind zich zonder enige vorm van logica tegen de afwezige ouder verzet, met soms dramatische gevolgen (zie ook de bnnvara-documentaire ‘Verstoten Vaders’).
Doordat jeugdzorg professionals en rechtspraak geen antwoord hebben op deze problematiek kan het kind worden ingelijfd in de (denk)wereld van de verstotende ouder en uitspraken van de verstotende ouder herhalen (zg. coalitie-gedrag).
Iedereen kent wel iemand die zijn kind niet meer ziet.
Als je weet dat (in dit voorbeeld) vader en zijn twee jongste zonen een uitstekende band hadden totdat moeder voor de zoveelste keer de omgang verbrak door de twee jongens te ontvoeren, weg te houden bij vader diens familie maar ook weg te houden bij school en schoolvriendjes en de jongens vertellen dat ze zouden worden mishandeld door vader en iedereen in zijn samengestelde gezin, weet je dat er iets niet klopt. Temeer als je middels school, huisartsen etc. kunt aantonen dat er enkel liefdevol contact is geweest. Maar wat doe je eraan?
Dit valse, toxische spelletje wordt uitentreuren benut door mensen met een vaak ernstig (in geval van mijn ex) cluster-b persoonlijkheidsstoornis die zich uit in een dwangmatige controle over de situatie en het kind. Maar een verstoten ouder is en blijft -ondanks alles- onvoorwaardelijk verbonden met het kind. Het lijkt mij dat je als gezond weldenkend mens (hulpverleners?) achter je oren zult krabben omdat je weet dat zo’n situatie niet gezond is voor een kind.
Kinderen zijn gemakkelijke prooien voor ouders die kwaad willen. Zeker als de kinderen afhankelijk zijn of zijn gemaakt van mensen die vooral aan zichzelf denken en het kind als wapen gebruiken in een ongelijke strijd. De context waarin een kind opgroeit heeft daarnaast grote invloed op diens ontwikkeling!
Wanneer een kind aangeeft dat het zonder reden één van de ouders niet meer wil zien zou alle alarmbellen moeten doen rinkelen. In gevallen waarin voorheen de ouder-kind relatie goed was, wordt deze nu gecontroleerd en gemanipuleerd. De verstotende ouder richt het leven van het kind zó in dat alle contact met de andere ouder vermeden wordt.
Naast negatieve input worden alle mogelijkheden benut om de afwezige ouder onwenselijk te maken in het leven van het kind. In de meeste gevallen haalt de verstotende ouder alles uit de kast halen om de afwezige ouder het eigen gedrag en misdragingen in de schoenen te schuiven. Hiervoor worden allerlei afleidingsmanoeuvres gebruikt, waaronder valse meldingen, aangiften van (seksueel) geweld, mishandeling, stalken, kind-ontvoering, etc.
Doordat de jeugdzorg noch rechters ingrijpen wordt het kind met de tijd vervreemd van de verstoten ouder, waardoor het op een gegeven moment die ouder als onwenselijk zal gaan zien en in sommige gevallen zelf als gevaarlijk beschouwt. Ongefundeerd en onrealistisch, maar het kind weet niet beter dan dat de verstoten ouder de problemen veroorzaakt zoals het is verteld, waardoor het alles zal doen om (in dit voorbeeld) moeder zal helpen contactherstel te saboteren.
“Het is bizar te ervaren dat de jeugdbescherming in Nederland geen feitenonderzoek pleegt waarmee kwaadwillende ouders alle ruimte krijgen”. Het is een veelgehoorde kreet van ouders die hun kind(eren) onterecht niet meer zien. De missie voor de jeugdzorg zou moeten zijn om deze tienduizenden kinderen te beschermen. Kinderen die de eigen identiteit en vrije meningsvorming werd ontnomen nadat ze door de rechtspraak werden toegewezen aan toxische ouders die hen isoleren van wat normaal is. Uit eigenbelang is misbruik maken van een kind strafbaar, maar wie o wie komt op voor deze kinderen?
(On)macht om de patstelling te doorbreken
Zolang de hulpverlening het vooroordeel hanteert dat betrokkenen in alle vrijheid keuzes maken en beide ouders verantwoordelijk zijn voor de situatie, kan de toxische ouder zijn/haar gang gaan en het kind sturen en controleren (dwangmatige controle = coercive controle).
Jeugdzorg: zorg voor een instrument wat contactverlies kan voorkomen!
Ga in gesprek met verstoten ouders. Leer van getuigenissen en ervaringen en help het kind in contact te brengen met de verstoten ouder. Een kind dat op jonge leeftijd werd ‘gebrainwasht’ zal -per definitie- beweren wat de pathogene ouder wil dat het zegt. Het is geen vrije keuze! Het trauma wat deze kinderen ervaren zit diep , vaak een leven lang. Nog steeds worden kinderen psychisch, fysiek en seksueel misbruikt, waarbij de gezonde ouder machteloos moet toekijken omdat deze ‘buiten spel’ werd gezet door een disfunctioneel systeem wat dit in stand houdt.
Indien de (jeugd)hulpverlening de moed en macht in al hun onmacht aangrijpen om het kind met de verstoten ouder in contact te brengen en onder leiding van professionele hulp in gesprek brengt, lost dit dilemma zich in de meeste gevallen vanzelf op. Niet alleen de psyche wordt verlost van een uiterst beklemmend dilemma, ook de jeugdzorg kan de nobele daad verrichten om het kind te vrijwaren voor herhaling van dit patroon.
Dat is althans de mening en overtuiging van velen, daar de meesten die contactherstel doormaakten enorm opgelucht waren. Getuigenissen hiervan te over, onder meer op linkedin. Zij die dit niet deden herhaalden als volwassenen hetzelfde patroon van ouderverstoting bij de eigen kinderen.
Contactverlies voor kinderen wat zonder gegronde redenen door één ouder wordt geïnitieerd, moet gestraft worden en hoort, naar mijn mening, in het strafrecht. Ouderverstoting is een strafbaar feit, maar daar wordt niet op gehandhaafd omdat de rechtspraak ouderverstoting amper herkent. Daarom hierbij deze link met hèt kennisplatform voor professionals, met uitgebreide informatie over ouderverstoting: www.hetverlorenkind.nl